Bölgesel Konvansiyon'un Uygulanmasında Mevcut Durum
Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğünün Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyonu kapsamında çapraz Kümülasyonda 2023 kuralları ile 2012 kuralları hangi ülkeler arasında uygulanabilir ve geçiş döneminde yapılması gereken hakkında yazısı.
Pan Avrupa Akdeniz bölgesi içinde Serbest Ticaret Anlaşması (STA) ağı bulunan ülkelerin birbirleri menşeli eşyayı üretimde serbestçe kullanabilmeleri ve bunları birbirlerine ihraç edebilmelerine yarayan “çapraz kümülasyon” uygulaması, bölgedeki mevcut STA’ların menşe hükümlerinin Pan Avrupa Akdeniz tercihli menşe kurallarına ilişkin Model Protokoller ve bu model protokollerde yer alan menşe kurallarını tek bir konsolide metinde toplayan Pan Avrupa Akdeniz Tercihli Menşe Kurallarına Dair Bölgesel Konvansiyon kapsamında uygulanmasıyla yürütülmektedir (bu iki düzenleme aynı menşe kurallarına dayandığından bundan sonra "2012 kuralları" olarak atıfta bulunulacaktır). Pan Avrupa Akdeniz Tercihli Menşe Kurallarına Dair Bölgesel Konvansiyon ülkemiz tarafından 4 Kasım 2011 tarihinde imzalanmış; 6497 sayılı Kanun’la uygun bulunmuş ve 1 Şubat 2014 tarihinde yürürlüğe konulmuştur.
2012 kuralları, Pan Avrupa Akdeniz Ortak Komitesi’nin 7 Aralık 2023 tarihli ve 1/2023 sayılı Kararı’yla revize edilmiştir. Bu Karar ile, Konvansiyon'un yeni menşe kurallarının (“2023 kuralları”) 1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmesi kararlaştırılmıştır.
2023 kurallarının bölge içerisinde yürürlüğe girmesi için, Pan Avrupa Akdeniz ülkelerinin tamamının yeni menşe kurallarına ilişkin iç onay süreçlerini tamamlamış olması ve aralarındaki STA’ları Ortak Komite Kararları vasıtasıyla tadil etmiş olmaları gerekmektedir. Gelinen aşamada; ülkemizin de içinde bulunduğu bazı Taraf ülkelerde bu sürecin 1 Ocak 2025 tarihine kadar tamamlanamayacağı ortaya çıkmıştır.
Bu koşullar altında, 1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla, Pan Avrupa Akdeniz bölgesinde bazı Taraf ülkeler arasında 2012 kuralları uygulanmaya devam edecek, bazı Taraf ülkeler arasında ise 2023 kuralları uygulanmaya başlayacak, farklı menşe kurallarının aynı kümülasyon bölgesinde uygulanmaya devam etmesi ise mevcut çapraz kümülasyon imkanlarını etkileyecektir.
Bu çerçevede, 1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla geçerliliği sona erecek olan 2012 kurallarının, kabul eden Taraf ülkeler bakımından, 31 Aralık 2025 tarihine kadar ilgili STA’lar kapsamında geçerli olmasını öngören, Pan Avrupa Akdeniz Ortak Komitesi’nin 2/2024 sayılı Kararı ile “geçiş hükümleri düzenlemesi” kabul edilmiştir.
Ülkemizde, 2023 kuralları ile geçiş hükümleri düzenlemesinin iç onay prosedürleri halihazırda devam etmektedir.
Bakanlığımız tarafından yapılacak yeni bildirime kadar, 1 Ocak 2025 ila 31 Aralık 2025 tarihleri arasında Pan Avrupa Akdeniz havzası STA’larımızda menşe kuralları açısından aşağıdaki düzenlemeler geçerli olacaktır:
1. 2012 kurallarına göre işletilmeye devam eden STA’larımız: Mısır, Fas, Tunus, AKÇT, AB Tarım (1/98 sayılı OKK), EFTA, Faroe Adaları, Filistin, Gürcistan, Moldova, Arnavutluk, Sırbistan, Bosna-Hersek, Kosova (atfın yürürlük süreci devam etmektedir.), Karadağ, K. Makedonya
2. 2023 Kurallarının Uygulanmaya Başlayacağı STA’larımız: EFTA, Faroe Adaları
Bu kapsamda, 2023 kurallarının uygulanacağı Pan Avrupa Akdeniz bölgesindeki diğer STA ortaklarımızla tercihli ticarete ilişkin detaylı bilgileri içeren mevzuat ilerleyen dönemde yayımlanacaktır.
İlgili Bağlantılar: